TUTARLI

DENEYİMSEL TASARIM ÖĞRETİSİ ‘NİN BİLİMSEL ÇALIŞMA YÖNTEMLERİNDEN BİRİ OLAN ‘’TUTARLILIK İLKESİ‘’ NEDİR?

Deneyimsel Tasarım Öğretisi, bilimsel araştırma yöntemleri kullanarak ortaya koyduğu tüm yasaları yine bilimsel güvenilirlik yöntemleri ile test eder. Bu güvenilirlik yöntemlerinden biri tutarlılıktır. Tutarlılık, yasasal bir düzen içinde tanımlanan tüm yasaların, tüm durumlar ve konular için geçerli olması halidir. Diğer bir deyişle, ortaya konan yasaların birbiri ile çelişkili sonuçlar üretmemesi de denilebilir. Deneyimsel Tasarım Öğretisi’nin, bugüne kadar geniş kitleler tarafından kabul görmesini sağlayan sebep, deşifre ettiği yasaların ve ortaya koyduğu stratejilerin kendi içinde tutarlı oluşudur.

 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi içindeki her bir bilgi diğer bir bilgiyle ortak bir yasa üzerinden birbirine bağlıdır.

 

Bir bilimsel güvenirlilik yöntemi olan tutarlılık; ortaya koyulan bilgilerin kendi içinde bir sistematiğe sahip olmasını sağlar. Her bir bilgi bir sonraki bilgiyi destekler ve ispatlar niteliktedir. Bilgiler arasında herhangi bir çelişki yoktur. Tam aksine tüm bilgiler arasında mutlak bir ilişki vardır. Tıpkı fizik, kimya veya matematik gibi pozitif bilimlerdeki aksiyom ve yasaların diğer aksiyom ve yasalar ile olan ilişkisi gibi... Nasıl ki pozitif bilimlerde tutarlı bir bilgi, bir diğer bilgiye kapı açarsa, Deneyimsel Tasarım Öğretisi’nde anlatılan her bir bilgi de yeni bir bilgiye kapı açar.

 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi içindeki her bilgi, salt gerçekliğin ifadesidir. Gerçek, aynı zamanda tutarlı içerik demektir. Bilimsel tüm süreçlerde de ortaya konduğu üzere, bir bilginin gerçek olup olmadığının belirlenebilmesi için tutarlılık testinden geçirilmesi gerekir.

 

Bir bilginin ne kadar tutarlı olduğu, kendisinin zıddı meydana geldiğindeki durumlara bakılarak anlaşılabilir. Verilen bilginin tam zıddında meydana gelen sonuç, kendisi meydana geldiğindeki ortaya çıkan sonuçtan ne kadar zıtsa, verilen bilgi o kadar gerçek ve bir o kadar da tutarlıdır. Aynı zamanda, tutarlı bir bilginin hem rasyonel, yani akıl ve mantığa yatan hem de diğer bilgilerle uyumlu olup birbirini desteklemesi gerekir. Deneyimsel Tasarım Öğretisi’nde yer alan tüm bilgiler hem rasyonel hem de diğer bilgilerle ilişkilidir.

 

Gerçeği anlamak için ilişkili olduğu ile tutarlı mı değil miyi test etmek gerekir. Gerçek bilgi ilişiği ile tutarlıdır. Gerçek bilgi çıkarım yaptırır. Bildiğimiz bilgiden, ilişkili olan ve bilmediğimiz bir bilgiye geçebilir eğer o bilgi gerçekse. Bildiğimizden bilmediğimiz bilgiye geçince çıkarım yapmış oluruz. Gerçek bilgide çıkarım vardır, çıkarım varsa gerçektir. Hiç ilgisi olmayandan ilişkisi olana geçebilme, bir bilgiden elimizde olan ilimle daha önce sahip olmadığımıza ulaşmak deneyimsel veri transferidir. Bir bilgi tutarlıysa, her zaman, her yerde ve herkes için geçerlidir demektir. Eğer bir bilgi bir başka bilgiye ulaşmamızı sağlamıyorsa o bilgi sahte demektir.

 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi’ndeki bilgiler de tutarlı ve gerçek olduğu için, bu bilgileri hayatına geçirebilenler doğru seçimler yapmaya, sahteden uzaklaşmaya başlarlar.

 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi’ndeki bilgilerin gerçek olup olmadığı ispatlara dayanarak anlatılır.  Tıpkı, el örmesi bir kazak gibi ilmekler birbirini takip eder ve birleşir. Birleştikçe bir bütün ortaya çıkar ve bir kazak meydana gelir. O kazağın varlığının delilleri ilmeklerdir. Her ilmek, diğer ilmeğin varlığını ispatlar. Bu yüzden aralarında bir ilişki vardır. Bu bağları takip ederek ilişki örgüsüne bakar ve kazağın gerçekliğindeki alt yapıyı anlarız. Ancak ilmekler yoksa, gerçekte kazak da yoktur. Delillere dayanarak değil, ispatlara dayanarak anlatılan bilgileri insanın zihni çabuk kabul eder. Çünkü gerçekleri anlayabilmek kolaydır.